Hier vindt u vragen en antwoorden over de dienstverlening van de Joodse Gemeente en de dienstverlening van de Sociaal Pastorale afdeling. Vervolgens is een blokje vragen gewijd aan het wat en hoe van het sjoelbezoek. Helemaal onderaan de pagina vindt u de veelgestelde vragen over begrafenissen en de Joodse begraafplaatsen in Muiderberg en Diemen.

Religieuze Joodse dienstverlening


Ik wil graag kaddisj zeggen op de sterfdag van mijn ouder. Wat moet ik doen?
Het beste kunt u contact opnemen met de sjoelrabbijn van uw sjoelgemeenschap. De contactgegevens van de sjoels zijn elders op deze site te vinden. De sjoels kunnen u terzijde staan. U kunt ook contact opnemen met het rabbinaat.

Hoe regel ik de bat of bar mitswa van mijn kind?
Wij verwijzen u graag naar deze pagina op de website.

Ik wil wel eens naar het mikwe, maar ik weet er zo weinig van. Wat raadt u mij aan?
Wij helpen u graag om vertrouwd te raken met hoe het eraan toe gaat in het mikwe. Dit geldt zowel voor de voorbereidingen op uw bezoek, als uw bezoek zelf. Het bezoek aan het mikwe is gebonden aan een aantal voorschriften, die niet hetzelfde zijn voor mannen en vrouwen. Wij adviseren u graag hierover, met inachtneming van uw privacy. Discretie en decorum zijn voor ons belangrijke begrippen; een vrouw wordt door een vrouw te woord gestaan hierover, een man door een man. U kunt het beste contact opnemen met het rabbinaat.

Wij willen Joods trouwen. Wat moeten we doen?
U kunt het best een afspraak maken met het rabbinaat voor een gesprek. Tijdens dat gesprek komt alles aan de orde: de halachische, praktische, financiële en feestelijke aspecten van de choepa. 

Waar vind ik een lijst van kosjere winkels en restaurants?
De website van het NIK kan u op weg helpen. U vindt de link hier Kosjere winkels en restaurants .

Het sociaal-pastorale werk van de Joodse Gemeente


Mijn moeder is opgenomen in een niet-Joods verpleeghuis. Zij zou graag bezoek ontvangen van iemand met nesjomme. Kan dat?
Natuurlijk. Alle leden van de Joodse Gemeente Amsterdam hebben recht op bezoek. Wij bezoeken iedereen die daar prijs op stelt, in de regio Amsterdam-Amstelveen-Diemen-Hoofddorp. Wij proberen op de hoogte te worden gehouden wanneer er Joodse cliënten in niet-Joodse instellingen worden opgenomen en we onderhouden onze contacten met geestelijke verzorgers, maar wij horen niet alles. Neemt u contact met ons op via sopa@nihs.nl

Ik ben gemengd gehuwd en erg ziek. Bezoekt u mij ook? En kunt u mijn partner ook wat aandacht geven?
Ja, wij komen graag bij u op bezoek. Wij proberen er voor iedereen te zijn in lief en leed. Wij horen graag via info@nihs.nl. Wij zullen uw niet-joodse partner niet in de kou laten staan.

Ik ken een echtpaar dat zestig jaar getrouwd is. Doen jullie daar wat aan?
Als wij bijtijds op de hoogte worden gesteld van een simche, geven wij daar graag aandacht aan. Wij komen op bezoek of laten op een andere manier onze betrokkenheid zien. Houdt ons op de hoogte via sopa@nihs.nl.

Ik ben niet vroom, kan ik dan ook vrijwilligerswerk doen?
Graag! U bent van harte welkom om te komen praten. Wij voeren graag een kennismakingsgesprek met u over de mogelijkheden.

Zijn de High Tea-middagen in Beth Shalom alleen voor bewoners van Beth Shalom?
Nee. De bewoners genieten juist van extra bezoekers, extra mensen en nieuwe gezichten. Dus wees welkom!

 

Een bezoek aan de synagoge  


Ik wil een keer een bezoek brengen aan een van de sjoels: wat gebeurt er, wat wordt er van mij verwacht?
Het is verstandig tevoren uw bezoek even te melden bij de sjoel van uw keuze, via de website of het  e-mail adres. De sjoels vindt u elders op deze site.
De sjoeldienst heeft een vaste volgorde, een vaste liturgie. Bij de deur van de sjoel liggen gebedenboeken (sidoeriem) en bundels met de eerste vijf boeken van de Bijbel (choemasjiem) met Nederlandse vertaling. In het gebedenboek staan de gebeden in dezelfde volgorde als zij worden gezegd of gezongen tijdens de dienst. Als er op zaterdagochtend uit de Tora gelezen wordt, kunt u in de choemasj de Nederlandse tekst volgen. De bezoeker die naast u zit kunt u altijd om hulp vragen. Hij of zij vindt dat helemaal geen probleem. Voor de sjoeldienst tijdens de Joodse feestdagen zijn speciale gebedenboeken in omloop, zij heten machzoriem.
U kunt zich tevoren inlezen met een aantal boeken die uitleggen wat er in sjoel gebeurt. Misschien is het verstandig om te beginnen met Van Jom tot Jom, van dag tot dag, van David Hausdorff. Dit is een boek dat goede antwoorden geeft op de vraag: wat moet ik doen en hoe doe ik het in het jodendom? Generaties Nederlandse Joden zijn met dit boek opgegroeid. Het verscheen in 2012 in een geheel herziene versie onder redactie van Henny van het Hoofd.

Rabbijn Ies Vorst, emeritus-rabbijn van de NIHS Amsterdam, was jarenlang als medewerker verbonden aan het maandblad van de Joodse Gemeente. Hij gaf elke maand een praktische uitleg van een Joods onderwerp in zijn rubriek Badèrech, Op weg. Deze stukken zijn gebundeld in het gelijknamige boek Badèrech – op weg naar praktisch Joods leven.

Ik ben uitgenodigd voor een bar/ bat mitswa. Wat moet ik doen en wat kan ik beter laten?
U geniet het meest als u probeert ‘het over u heen te laten komen’. Vaak geven vrienden of familieleden die de feestelijkheden organiseren tevoren of op de dag zelf een uitleg van wat u kunt verwachten. Belangrijk is dat u tevoren weet dat u uw mobiele telefoon thuis kan laten. U mag in sjoel geen elektronische apparatuur gebruiken. Dit geldt ook voor uw kinderen. In sjoel mag niet worden getelefoneerd, gefotografeerd of gefilmd. Mannen dragen in sjoel hoofbedekking, bijvoorbeeld een keppel. Vrouwen en mannen zitten apart. Waar, dat ziet u snel genoeg. Vermoedelijk loopt er een ceremoniemeester rond om u welkom te heten en u naar uw plaats te begeleiden.

Tijdens de sjoeldienst hoeft u niets te doen of te laten. Als u het interessant vindt, leest u mee in het gebedenboek.

Na afloop van de dienst volgt u de instructies op voor de kiddoesj (het gezamenlijk gedronken glas wijn) en de andere activiteiten. 

U zult merken dat een aantal zaken volautomatisch is ingesteld, in verband met de sjabbat. U kunt gewoon naar het toilet en gebruik maken van alles – als lampen en andere apparaten ingeschakeld zijn, laat u ze aan; als ze uit staan, laat u ze uit. Ontspan u. Bedenk dat het nooit de bedoeling is geweest van degene die u heeft uitgenodigd, dat u zich opgelaten voelt.

Veelgestelde vragen over Joods begraven worden en begraafplaatsen

Ik ben uitgenodigd voor een Joodse begrafenis. Ik wil niets fout doen. Wat gebeurt er?
Belangrijk om vooraf te weten: in tegenstelling tot in andere tradities, is het op Joodse graven geen gebruik om bloemen te leggen. De begrafenis of lewaja begint in de aula van het Joods Begrafenis Wezen aan Ter Kleef in Amsterdam Buitenveldert. Deze plek is goed bereikbaar met het ov en met de auto. Hier staat de kist met de overledene. De kist is dicht. Bij de deur liggen keppels voor de mannen. Vrouwen dragen geen keppel.

Aan de ene kant staan de mannen, aan de andere kant de vrouwen. Er worden psalmen gezegd. U kunt hier het condoleanceregister tekenen, maar er wordt verder niets van u verwacht. De nabestaanden zijn aanwezig, maar u krijgt nog uitgebreide gelegenheid om hen te condoleren na afloop van de begrafenis zelf.

De kist wordt, uit de aula gedragen en in de lijkwagen getild. U kunt zich aansluiten bij de rouwstoet. Deze loopt enkele tientallen meters achter de stapvoets rijdende lijkwagen aan. Vervolgens wordt de stoet geformeerd die naar de begraafplaats rijdt. Dit is meestal de begraafplaats Muiderberg. U kunt de stoet volgen, maar u mag ook uw eigen weg volgen. De begraafplaats is helaas niet goed bereikbaar met het ov, dus het is verstandig om tevoren eigen vervoer (of een lift) te regelen.

Sommige bezoekers komen rechtstreeks alleen naar Muiderberg en sluiten zich bij het hek van de begraafplaats bij de aula aan. Hier worden grafredes gehouden en gebeden gezegd. Er is géén muziek en er zijn géén bloemen. Als deze korte ceremonie is afgerond, rijden medewerkers met de nabestaande de kist op een kar naar het graf. 

Bij het graf wordt nogmaals gebeden. De kist wordt voorzichtig in het graf gehesen. Alle mannelijke aanwezigen scheppen de aarde die naast het graf ligt, op de kist. Vervolgens zeggen de mannelijke familieleden van de overledene in de eerste graad, met andere woorden de zoon)s), vader en broer(s) het kaddisj-gebed aan het graf.

De stoet keert terug naar de huis op de begraafplaats. Voor de directe familie van de overledene is nu de rouwweek of sjiwwe begonnen en nemen plaats op lage stoeltjes. De overige aanwezigen hebben nu de gelegenheid om te condoleren. Er wordt soms koffie en iets te eten geserveerd. U kunt ook hier het condoleanceregister tekenen.

Mijn ouder is overleden en was geen lid van de Joodse Gemeente. Kan hij/zij nu wel Joods begraven worden?
Iedereen die Joods is, kan Joods begraven worden. Was iemand geen lid was, dan zal de financiële afdeling hierover speciale afspraken met u maken. Voor de praktische aspecten verwijzen wij u graag naar het Joods Begrafeniswezen

Waar vind ik de Joodse begraafplaatsen. Zijn ze vrij te bezoeken?
De Joodse Gemeente Amsterdam zorgt voor het beheer van vier begraafplaatsen. De begraafplaats in Muiderberg en de begraafplaats in Diemen worden nog gebruikt.

Begraafplaats Muiderberg
Googweg 6, 1399 ER Muiderberg
Openingstijden:
Zondag t/m donderdag tot 16.00 uur
Vrijdag en ingaande Jomtov tot 14.00 uur
Zaterdagen en Joodse feestdagen gesloten

Begraafplaats Diemen
Veld A: Oud Diemerlaan 146, 1111 HN Diemen
Veld B, C en D: Landlust 2, 1111 HP Diemen
Openingstijden:
Zondag t/m donderdag tot 16.00 uur
Vrijdag en ingaande Jomtov tot 14.00 uur
Zaterdagen en Joodse feestdagen gesloten

De begraafplaats in Overveen is toegankelijk op afspraak. Zie hiervoor de website van de Stichting tot Instandhouding van de Joodse Begraafplaats te Overveen.
De  begraafplaats in stadsdeel Amsterdam Oost (Zeeburg) is zeer beperkt toegankelijk voor publiek. U kunt hiervoor contact opnemen met het bureau van de Joodse Gemeente Amsterdam. 

Lijst van begrippen

A
Asjkenazisch – Letterlijk: Duits. Afkomstig uit de Midden- en Oost-Europese Joodse traditie.

B
Bar mitswa – Letterlijk: de zoon van het gebod. Feestelijke ceremonie waarmee een jongen zijn Joods-religieuze volwassenheid markeert door een passage te declameren uit de wekelijkse Toralezing. Ook een aanduiding voor de jongen

Bat mitswa – Letterlijk: de dochter van het gebod. Aanduiding voor een meisje dat 12 jaar is geworden en de feestelijke viering van haar Joods-religieuze volwassenheid

Beit Din of Beet Din – Rabbinale rechtbank

Brit mila – besnijdenis van een jongen op de achtste dag na de geboorte. Letterlijke vertaling: teken van het besnijden

C
Chameets – etenswaren die niet toegestaan zijn tijdens Pesach en die Joden niet in hun bezit mogen hebben

Choepa – Joodse huwelijksceremonie. Afkomstig van het Hebreeuwse woord voor het huwelijksbaldakijn, waar de bruid en de bruidegom onder staan tijdens de officiële ceremonie

D
Din – Recht

E
Eroev – Symbolische ‘muur’ rondom Amsterdam, Amstelveen en Aalsmeer, die de Joden in het gebied de mogelijkheid geeft om op Sjabbat te wandelen, te dragen en bijvoorbeeld kinderwagens te duwen. De muur bestaat in dit geval uit waterwegen die met elkaar zijn verbonden. De eroev is te vinden op de eerste pagina van deze site

G
Get – Scheidingsbrief die de man aan zijn vrouw overhandigt. Ook: de scheidingsprocedure

Gioer – overgang om tot het Jodendom 

H
Hagada  – boekje voor de Pesachavond (Seder) viering

Halacha – Systeem van religieuze wetten en leefregels

J
Jomtov – Joodse feestdag

K
Kaddisj – gebed voor de rouwenden. Ook: tekst van een gebed dat veelvuldig terugkomt in de liturgie in de synagoge

Kasjroet – stelsel van geboden en verboden met betrekking tot het slachten, bereiden en eten van alle voedsel

Kelim-mikwe – ritueel bad waarin nieuw eet- en keukengerei wordt ondergedompeld in het kader van kasjroet

Kiddoesj – glaasje zoete wijn dat gedronken wordt op vrijdagavond en zaterdagochtend, na afloop van de dienst. Wordt regelmatig samen met hapjes aan alle aanwezigen aangeboden, meestal ter gelegenheid van een simcha. Ook: naam van het gebed

Kosjer – geschikt of toegestaan volgens de Joodse regels. Wordt vooral gebruikt voor ingrediënten en de bereiding van voedsel. Andere schrijfwijze is koosjer

L
Lewaja – uitvaart; teraardebestelling

Loeach – Hebreeuws: almanak, jaaragenda van het NIK met allerlei nuttige informatie

M
Matsewa – grafsteen op een Joodse begraafplaats

Mezoeza – tekstkokertje voor de deurpost met een stukje perkament met een paar verzen uit de Tora

Mikwe – ritueel bad. Bad bij een synagoge voor de rituele onderdompelin. Ook: de bijbehorende douche- en omkleedruimten

Misheberach – gebed voor iemands voorspoed. Voorbeelden hiervan zijniemand die herstelt van ziekte of ongeluk.

Moheel – persoon die de besnijdenis uitvoert

N
Nesjomme – Joods levensgevoel

P
Pidjon HaBén – Lossing van de eerstgeboren zoon Een ritueel waarin de ouders hun eerstgeborene ‘loskopen’ van een priester

S
Sidoer – gebedenboek

Simcha (Ook: Simche) – Feestelijke levensgebeurtenis, feest, jubileum

Sjema-gebed – ‘Hoor Israël’ gebed, centraal gebed in de liturgie

Sjeimes – pagina’s uit gebedenboeken of rituele voorwerpen die niet langer kunnen worden gebruikt, maar die zorgvuldig moeten worden begraven

Sofeer – Schrijver van Joods-religieuze teksten op perkament

T
Tora

Diverse betekenissen:

  • De eerste vijf boeken van de bijbel
  • De fysieke perkamenten rol waarop de tekst van de vijf boeken is geschreven
  • De wetgeving die in de boeken is vastgelegd


Tefillien – Gebedsriemen

Meer informatie of vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact op! contact opnemen