Eroev

Wat is een eroev?

Op sjabbat (vrijdagavond van zonsondergang tot zaterdagavond als het geheel donker is) mogen Joden op openbaar gebied niets dragen, duwen of trekken. Dit kan worden opgelost door het gebied te omheinen met een eroev. Oorspronkelijk was dit veelal een stadsmuur. Een aarden wal of rivier kunnen echter ook aan de eisen voldoen. De eroev hoeft niet per se te worden gevormd door een massieve fysieke begrenzing; hij kan ook anders worden uitgevoerd. Zo kan een draad die op de juiste wijze rond een bepaald gebied gespannen is als omheining fungeren.
Voor orthodoxe Joden is de aanwezigheid van een eroev een zeer belangrijke factor bij de keuze van een woonplaats. Zonder eroev kan men op sjabbat niet met een kinderwagen lopen, waardoor Joodse gezinnen met kleine kinderen niet bij anderen op bezoek kunnen. En sjabbat is de dag bij uitstek om bij elkaar te komen in sjoel of om met familie en vrienden te eten.

Amsterdam en de eroev

Amsterdam had al in de 17e eeuw een eroev. Met de stadsuitbreidingen is de eroev een steeds groter gebied gaan bestrijken. Voor de Tweede Wereldoorlog was er een grote Joodse gemeenschap in Amsterdam-Oost. Toen omvatte de eroev ook een groot deel van deze wijk.
In 1972 is de eroev helaas om technische redenen ongeldig verklaard, maar sinds 6 maart 2008 – na een onderbreking dus van meer dan 35 jaar – is die weer hersteld. De huidige eroev begint in het IJ en volgt dan, via de grachten door de binnenstad, de Amstel tot voorbij Ouderkerk aan de Amstel. Daarna loopt hij langs het Amstel-Drechtkanaal tussen Uithoorn en Mijdrecht en vervolgens ten noorden van Nieuwveen langs de Drecht. Voorbij Leimuiden keert hij noordwaarts en gaat dan via de Ringvaart Haarlemmermeer, het Nieuwe Meer en de Schinkel weer terug naar het IJ.
Bruggen en tunnels
Bruggen en tunnels vormen een onderbreking in de eroev. Op die plaatsen kun je namelijk over de omheining of er onderdoor. Als deze bruggen of tunnels afsluitbaar zijn, is dat voor de Joodse wet geen probleem. Dit is bijvoorbeeld het geval met ophaalbruggen en het aquaduct in de N201 bij Uithoorn, waar een waterkering is ingebouwd waarmee de onderdoorgang kan worden afgesloten. Daar waar vaste bruggen zijn, vereist de Joodse wet speciale constructies. Dit is bijvoorbeeld gebeurd bij de brug over de N207 bij Leimuiden en bij de Rozenoordbrug(gen) over de Amstel. Ook een tunnel voldoet vaak aan de eisen van de Joodse wet. Zo zijn de ingangen van de IJ-tunnel zodanig geconstrueerd dat deze geen probleem vormen voor de eroev. Ook de metrotunnel van de Noord/Zuidlijn voldoet aan de eisen van de eroev.

Inspectie en instandhouding

De eroev wordt wekelijks gecontroleerd. Door het Rabbinaat wordt dan nagegaan of alle constructies nog aanwezig zijn c.q. gebruikt kunnen worden. Bij vorst wordt nagegaan of de rivieren of kanalen niet zijn dichtgevroren. Als het mogelijk is om over het ijs van de ene naar de andere kant te lopen, is de omheining doorbroken en de eroev onbruikbaar tot het gaat dooien.

Overige voorwaarden

Behalve bovengenoemde technische eisen, gelden ook andere voorwaarden. De Joodse wet schrijft voor dat de gehele Joodse gemeenschap binnen het eroev-gebied als het ware in één gemeenschappelijk huis dient te verblijven. Uiteraard kun je daar niet verblijven als je daar niet wordt toegelaten. Het is aan de bevoegde autoriteiten de Joodse gemeenschap dat recht te verlenen. Bij de verwezenlijking van de huidige eroev is dit voor Amsterdam in 2008 gebeurd tijdens een onderhoud op het stadhuis van de gemeente Amsterdam. Daarbij waren, naast de toenmalige burgemeester de heer J. Cohen, ook het Rabbinaat en een bestuursdelegatie van de Joodse Gemeente Amsterdam aanwezig. Met de burgemeesters van de andere gemeenten in het gebied van de eroev vonden soortgelijke bijeenkomsten plaats. De afspraken die toen zijn gemaakt, hadden een looptijd van 15 jaar en zijn in 2023 met opnieuw 15 jaar verlengd.

Eroev op groen of rood
Op de homepage van deze website ziet u in één oogopslag of de eroev in werking is. Groen is oké, bij rood is er een probleem