Recent hebben we allemaal iets meegekregen over de grootste opperrabbijn die Amsterdam ooit heeft gehad, de Chacham Zvi. We hadden een prachtig symposium en op de buis kon u allen een inspirerende (al zeg ik het zelf) documentaire zien over dit icoon.

Ook mij laat de Chacham zvi niet los. Ik kwam iets tegen van hem dat ik met u wil delen. Op een goede dag kreeg hij namelijk de volgende vraag. Iemands echtgenote was op 2e dag Pesach overleden. De lewaje vond meteen plaats, maar de sjiwwe zou pas bijna een week later, na Pesach beginnen. De aweloet (de treur) begon echter al – zij het beperkt -met de lewaje. Deze man leerde altijd misjnajot uit het hoofd. De goede man vroeg aan de Chacham Zvi mag ik misschien toch wel misjnajot leren tijdens Pesach, of mag ik alleen maar de treurige dingen lernen die een aweel meestal leert. De Chacham Zvi zei: Jij mag gewoon je misjnajot leren. En hij voegt (responsum 100) daar iets interessants aan toe. Hij zegt het kan niet zijn dat zo iemand de hele Jom Tov in treur moet zijn en alleen maar treurige dingen mag leren. Laat hem uit de Thora leren, de Thora die ons allen simche geeft.

In die woorden zie ik iets heel inspirerends. De Thora valt daar ergens buiten het treurpatroon. De spirituele vreugde die de Thora geeft, staat op een niveau dat niet in tegenspraak is met de treurige toestand waarin die man was. Inderdaad tijdens een sjiwwe zelf is het niet gepast om gewone dingen te lernen, maar tijdens Jom Tov is het anders. De verbinding die de Thora geeft overstijgt de introspectie en reflectie die de aanloop tot een sjiwwe dan kan meegeven.

Deze woorden kunnen we ook op ons zelf toepassen. We staan aan de vooravond van de drie weken van treur, de ben hametsarim. Die treur is inherent aan ons incomplete bestaan zonder het Jeroesjalajim waar we allen naar uitkijken. Tegelijkertijd moeten we beseffen dat het uiteindelijk gaat om het hebben van spirituele simche. En we moeten de juiste balans kennen tussen die treurweken en de simche. Als je niet blij kunt zijn, kun je ook niet treuren. Onze geleerden zeggen dat je vanaf het begin van de maand Av de simche wat vermindert. Er staat niet dat je niet blij mag zijn, er staat alleen dat je minder simche hebt. Maar ook tot dan moet je blij zijn.

Gisteravond ontmoette ik bij een chatuna de vader van een jongentje wiens twee eerste namen Hillel Shalom waren. Hillel Shalom overleed verleden jaar op sjawoeot. Zijn vader vertelde mij zijn bijzondere verhaal. Ik gaf de vader van Hillel Shalom een hug. Tijdens die hug voelde ik te doen te hebben met iemand die de wonderbaarlijke kracht had om die twee namen: Hillel Shalom, op zich zelf toe te passen. Die vader straalde de liefde en passie van Hillel uit en had er Shalom mee. Hij had zoals hij zei nog steeds vier kinderen. “Drie hier, eentje daar”. Is dat niet ook de boodschap van de Chacham Zvi, houdt altijd vast aan je perspectief, ook onder moeilijke omstandigheden. Dat, is de essentie van het leven.

Shabbat Shalom en ………………op heel veel prachtige simches!!

Rabbijn Shmuel Katz