Van onze Rabbijnen, deze week Rabbijn Katz

Na de negen dagen

In de haftara van aanstaande sjabbat, Nachamoe (troost), staan de woorden ‘Panoe derech Hasjem’[1] (‘Baant een weg voor G-d’). Wat is de weg die we moeten banen? Over welke weg gaat dit?

Misschien gaat het gedeeltelijk om de manier waarop we leven.

Precies vorige week, in de ‘negen dagen’[2] kwam opnieuw een bericht naar buiten dat het de hoogste tijd is om te stoppen met vlees eten; dat we – als we niet willen dat de natuur ons genadeloos afstraft – onze eetgewoonten drastisch moeten aanpassen. Voor degenen die kosjer eten is het natuurlijk wel wat lastiger alternatieven voor vlees te vinden. Maar we kunnen het wel, want tijdens de negen dagen eten we sowieso (op sjabbat na) helemaal geen vlees.

Nu zijn die negen dagen voorbij en gaan we weer aan de barbecue met worstjes en hamburgers. Dat is iedereen gegund, maar ik wil u toch meegeven wat Reb Jonathan Eibeschütz[3] schrijft[4]. Vrij vertaald is dat: “Uiteindelijk zitten we op Tisja be-aw op de grond in verwachting van de Masjiach. Na zijn komst zullen we geen vlees meer eten, behalve in de Tempel.” Ik stel me zo voor dat we dan nog steeds kunnen barbecuen, maar dat er dan een vegetarisch worstje gebroederlijk naast de aubergine op het rooster ligt.

Op Tisja be-aw denken we, tijdens het reciteren van de klaagliederen, ook na over de ballingschap van het Joodse volk en bidden we, smeken we dat G-d ons allen spoedig zal verenigen in Erets Jisraeel. Stelt u zich eens voor dat daar van de ene op de andere dag twee, drie keer zoveel mensen zijn. Die allemaal moeten eten en drinken. Gaat dat lukken? Ook daar zegt diezelfde Reb Jonathan Eibeschütz4 iets over. Hij schrijft dat G-d ons dan de kennis en het verstand zal geven om de grond van Erets Jisraeel zo te gebruiken dat er voor iedereen genoeg voedsel is zonder dat we vlees hoeven te eten. Koning Salomon had die wetenschap. Hem kostte het geen moeite zijn volk te voeden. Die kennis komt dan weer terug. Wie weet hoe de vegetarische hamburger dan zal smaken.

Een andere vraag: is er ruimte voor doemdenken over onze planeet? Nee, Hij die doet leven, doet ook eten. Wel wil diezelfde Schepper dat we op een verantwoorde manier omgaan met Zijn prachtige wereld. Dat we ook iedere boom en elke plant zien als een uiting van Zijn glorie.

Die negen dagen zijn dus nog zo gek niet. Ze doen ons terugdenken aan verwoesting en aan de diaspora. Maar ze zijn ook een vooruitblik op een toekomstige mooiere wereld. En ze laten ons bovendien ten minste één keer per jaar beseffen dat we zorgvuldig moeten omgaan met de aarde die G-d geschapen heeft.

Sjabbat Sjalom

Rabbijn Shmuel Katz

[1] Jesjajahoe 40,3

[2] Het laatste deel van de periode van treurnis voorafgaand aan Tisja be-aw, de dag waarop de Tempels zijn vernietigd en waarop we alle rampspoed herdenken die het Joodse volk sindsdien is overkomen. Tijdens deze negen dagen eten Asjkenazische Joden geen vlees, sjabbat uitgezonderd

[3] Reb Jonathan Eibeschütz (Krakau 1690 – Altona 1764), rabbijn, talmoedist, halachist en kabbalist 

[4] In zijn verklaring op de haftara van eerste dag Soekot