Sopa column

Kort Tefillin, lang Tefillin

Het is al even geleden maar begin deze maand werd Amsterdam weer bezocht door Chaim Galinski. Chaim Galinski is een expert sofer. Wat hem bijzonder maakt is dat hij niet alleen hele mooie tefillin en mezoezot kan schrijven, hij is ook expert op het gebied van het maken van de huisjes van de tefillin.

Dit was zijn derde bezoek aan onze stad. We zouden denken dat dan inmiddels alles al wel gecontroleerd zou moeten zijn en dat hij een week had om naar het Joods Historisch museum te gaan en om een mooie rondvaart te maken. Hij had echter een volle drukbezette week met alleen paar uur om te slapen en te eten.

Tijdens die week controleerde hij veel mezoezot. Maar het meeste tijd namen de tefillin in beslag. Het openmaken en weer dichtmaken van tefillin is tijdrovend. Tevens moesten veel van die tefillin huisjes worden gerepareerd. Dat is tijdrovend en dient nauwkeurig te gebeuren.

Het resultaat van de week gaf hij weer in een klein overzicht waaruit ik hierbij citeer. In totaal heeft hij 31 paar tefillin gecontroleerd. Daarvan had ongeveer een derde (11) ernstige tekortkomingen of waren pasoel (halachisch ongeschiikt). Van de rest moest bij 15 ook wat worden hersteld. Slechts een minderheid 6 stuks, was helemaal in orde. Sofeer Galinski wijst er nogmaals op dat tefillin uiteindelijk gebruiksvoorwerpen zijn die gemaakt zijn met natuurlijke materialen. Kou en warmte, droogte en vocht zijn allemaal van invloed op die tefillin. Ook wijst hij erop dat de inkt in de parsjiot vaak verloopt waardoor letters aan elkaar vast komen te zitten, wat een heel groot halachisch probleem kan zijn

Naast tefillin onderzocht hij ook 168 mezoezot. Van die 168 waren 21 pasoel (ongeschikt en onherstelbaar) Dat is ruim 22%. Aan 84 mezoezot (dus ongeveer 50%) moesten grotere of kleinere dingen worden verbeterd of hersteld. Dat betekent dat slechts ongeveer een kwart van de door hem gecontroleerde mezoezot helemaal in orde was.

Is de toestand van de tefillin en mezoezot dan dramatisch? Mijn Antwoord daarop is Nee, maar……………………… Waarom?

Natuurlijk gingen velen voor in 2016 en in 2017. Ook toen was hij non stop bezig. Al die mensen hebben nu mooie mezoezot en tefillin. Anderen laten elders hun tefillin en mezoezot controleren of hebben recent nieuwe gekocht.

Maar de belangrijkste boodschap is dan ook dat als je lang wacht met het checken van tefillin en mezoezot en/of als ze op een plek worden gekocht waar het kasjroet niet keihard gegarandeerd is, dat je dan vroeg of laat (hopelijk niet ) een probleem kunt hebben. Gelukkig is Galinski niet echt geïnteresseerd in een rondvaart. Met dank aan Daniel van Praag en Beis Chabad voor alle betrokkenheid in deze.

Tot slot een mooi kort verhaal over tefillin. Ook ergens in deze maand kwam een dame op een woensdagochtend naar het JCC. Deze dame wilde dolgraag een paar tefillin hebben voor haar kleinzoon. Of wij die te koop hadden was de vraag. Helaas ik moet u teleurstellen zei ik. Maar ik heb wel een oplossing zei ik.

Twee telefoontjes later had ik een killelid aan de lijn die de volgende dag uit Jeroesjalajim naar Amsterdam zou terugvliegen. Natuurlijk neem ik die mee, wat een mooie mitswe hoorde ik zeggen aan de andere kant van de lijn. Transport geregeld, nu nog de tefillin zelf. Een paar minuten later sprak ik Moshe Flumenbaum van hasofeer. Moshe Flumenbaum is een goede bekende voor ons Amsterdammers, hij is hier in het verleden vaak geweest. Hij had een mooi paar klaar liggen. Een kleine 48 uur later nog voor sjabbat waren die tefillin in Nederland op de plaats van besteming. In het huis van een blije oma.

Rabbijn Shmuel Katz